Το μάθημα εξετάζει τις διεθνείς σχέσεις και την ασφάλεια στον ευρύτερο χώρο της Μέσης Ανατολής και της Κεντρικής Ασίας. Πιο συγκεκριμένα, γίνεται αναφορά στην ιστορία της αραβοϊσραηλινής διένεξης και στη συγκρότηση των κρατών και στο ρόλο των ηγεσιών. Επιπρόσθετα, εξετάζονται η άνοδος του ριζοσπαστικού Ισλάμ, το πρόβλημα της τρομοκρατίας, ο ρόλος των μειονοτήτων, η σύγκρουση Σουνιτών-Σιϊτών, ο περιφερειακός ρόλος του Ιράν, ο ρόλος του πετρελαίου, η κατοχή του Αφγανιστάν, η διασπορά πυρηνικών όπλων και η πολιτική των μεγάλων δυνάμεων στη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία.

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Στόχος του μαθήματος είναι η εξέταση της ιστορικής εξέλιξης  των κρατών της περιοχής, οι διαδικασίες της συγκρότησης του κράτους και η διάδραση μεταξύ των τρόπων συγκρότησης του κράτους, των περιφερειακών ισορροπιών και της παρέμβασης του διεθνούς συστήματος στην περιοχή

 

ΓΕΝΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ

Σε μια εποχή μεγάλων ανακατατάξεων και αλλαγών στην περιοχή της Μεσογείου και της ευρύτερης Μέσης Ανατολής, οι φοιτητές εξοικειώνονται με τα βασικά προτάγματα των πολιτικών και κοινωνικών ελίτ της περιοχής, τον ρόλο προνεωτερικών κοινωνικών και οικονομικών συγκροτήσεων καθώς και την επίδραση της παγκοσμιοποίησης όχι μόνο ως επιρροή των διεθνών τάσεων (από ΗΠΑ και Ε.Ε.) αλλά και ως ανάδραση ανανοηματοδότηση των τοπικών και περιφερειακών ιδεολογικών  και πολιτισμικών αφηγήσεων ( π.χ. πολιτικό Ισλάμ)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Το μάθημα εξετάζει τις διεθνείς σχέσεις και την ασφάλεια στον ευρύτερο χώρο της Μέσης Ανατολής. Πιο συγκεκριμένα, θα γίνει αναφορά στην ιστορία της αραβοϊσραηλινής διένεξης, στη συγκρότηση του κράτους και στον ρόλο των ηγεσιών. Επιπρόσθετα, θα εξεταστούν η άνοδος του ριζοσπαστικού Ισλάμ, το πρόβλημα της τρομοκρατίας, ο ρόλος των μειονοτήτων, η σύγκρουση Σουνιτών-Σιϊτών, ο περιφερειακός ρόλος του Ιράν, στον ρόλο του πετρελαίου, τησ κατοχής του Αφγανιστάν, η διασπορά πυρηνικών όπλων, η πολιτική των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, η πολιτική της ΕΕ και των μεγάλων των μεγάλων δυνάμεων στην περιοχή.

• Ιστορική εξέλιξη μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο

• Αποχώρηση των μεγάλων αποικιακών δυνάμων-

• Συγκρότηση κρατών

• Απαρχές της αραβο-ισραηλινής διένεξης-

• Ο ρόλος των ηγεσιών  

• Ο ρόλος της ιδεολογίας και της θρησκείας

• Περιφερειακά αίτια πολέμου και η παρέμβαση του διεθνούς συστήματος

ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ

Το μάθημα περιλαμβάνει διαλέξεις 

ΧΡΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

Υπάρχει εκτεταμένη χρήση ΤΠΕ στη διδασκαλία. Yπάρχουν PPT presentations (αναρτημένα στο eclass), προβάλλονται videos και μέρος της επικοινωνίας με τους φοιτητές πραγματοποιείται ηλεκτρονικά. 

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Δραστηριότητα	Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου
Διαλέξεις	39 ώρες
Ατομική εργασία	30 ώρες
2 Πρόοδοι	48 ώρες
Σύνολο Μαθήματος	117 ώρες

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ 

Δύο πρόοδοι με ανοικτές πηγές και μια ατομική εργασίας. Οι δύο πρόοδοι σε μη ανακοινωμένες εκ των προτέρων ημερομηνίες. Οι φοιτητές πρέπει να είναι σε κάθε μάθημα έτοιμοι να λάβουν μέρος. Ο μέσος όρος των προόδων και της εργασίας αποτελεί την τελική βαθμολογία. Εναλλακτικά προφορική εξέταση στο τέλος.

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Βασικά εγχειρίδια

 

1. Halliday Fred, Η Μέση Ανατολή στις διεθνείς σχέσεις: ισχύς, πολιτική, ιδεολογία, Αθήνα: Ξιφαράς 2010.
2. Ρούσσος Σωτήρης, Η κινούμενη άμμος της ηγεμονίας: ζητήματα περιφερειακής ασφάλειας στη Μέση Ανατολή και την Ευρασία, ΑΘήνα: Μελάνι 2008. 

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

Ελληνική

Achcar, Gilbert. Η επίθεση των 33 ημερών : Ο πόλεμος του Ισραήλ κατά της Χεζμπολά στο Λίβανο και οι συνέπειές του, Αθήνα: Πολύτροπον, 2007

Ajchenbaum Yves-Marc (επιμ.), Ισραήλ-Παλαιστίνη. Μία γη, δύο έθνη (1948-2002), Αθήνα: Μελάνι, 2004

Βατικιώτης Π. Γ. Ισλάμ και κράτος, Αθήνα: Παπαζήσης, 2000

Βαρβιτσιώτης Ι., Ρούσσος Σ. Τυφλοί στρατοί: η Δύση και η απειλή του ισλαμικού φονταμενταλισμού, Αθήνα: Καστανιώτης 2008

Γκραϊλσάμερ Ιλάν, Η νέα ιστορία του Ισραήλ Αθήνα: Καστανιώτης, 2000

Δαλακούρα Κατερίνα, Ισλάμ, φιλελευθερισμός και ανθρώπινα δικαιώματα: επιπτώσεις στις διεθνείς σχέσεις, Αθήνα: Καστανιώτης 2008.

Gellner Ernest, Η μουσουλμανική κοινωνία, Αθήνα: Αλεξάνδρεια, 2006

Halliday Fred, Η Μέση Ανατολή στις διεθνείς σχέσεις: ισχύς, πολιτική, ιδεολογία, Αθήνα: Ξιφαράς 2010.

Herzog, Chaim. Οι αραβοϊσραηλινοί πόλεμοι : Η αραβοϊσραηλινή διένεξη από το 1948 μέχρι σήμερα, Αθήνα: Λιναίος 2012

Hourani Albert, Ιστορία των αραβικών λαών, Αθήνα: Λιβάνης 1994.

Κεπέλ Ζιλ, Τζιχάντ Ο Ιερός Πόλεμος , Αθήνα: Καστανιώτης, 2001

Lewis Bernard, Τι πήγε στραβά: δυτική επιρροή και μεσανατολική αντίδραση, Αθήνα: Παπαζήσης, 2002.

Lewis Bernard, Η πολιτική γλώσσα του Ισλάμ, Αθήνα: Παπαζήσης 2011

Μακρής Γεράσιμος, Ισλάμ: Πεποιθήσεις, πρακτικές και τάσεις, Αθήνα: Πατάκης, 2012

Mamdani Mahmood, Καλός Μουσουλμάνος. κακός Μουσουλμάνος, Αθήνα: Μελάνι, 2006

Pappe, Ilan. Η ιστορία της σύγχρονης Παλαιστίνης, Αθήνα: Κέδρος 2007.

Roy Olivier, Το παγκοσμιοποιημένο Ισλάμ, Αθήνα: Scripta. 2005

Said Edward W. Οριενταλισμός, Αθήνα: Νεφέλη, 1996

Σωτηρόπουλος Δ., Χουλιάρας Α., Ρούσσος Σ., Σκλιάς Π., Ο Τρίτος Κόσμος, Αθήνα: Παπαζήσης, 2005.

Αγγλική

 Morris, A. A. Righteous Victims, A History of the Zionist-Arab Conflict, 1881-1999, B. Knopf: New York 1999

Y. Sayigh Armed Struggle and the Search for State, Oxford: Clarendon Press, 1997

R. Khalidi, Palestinian Identity The Construction of Modern National Consciousness, New York: Columbia Univ. Press, 1997

I. Lustick, Unsettled States Disputed Lands, Ithaca: Cornell Univ. Press, London 1993 

M. E. Yapp, The Near East since the First World War London: Longman, 1991

Hourani, Albert, Η ιστορία του αραβικού κόσμου Αθήνα : Ψυχογιός, 2009

L. Fawcett, International Relations in the Middle East, Oxford, 2005

Fuad Ajami: The Dream Palace of the Arabs, Vintage Books, 1999

Thomas Freedman, From Beirut to Jerusalem, ΝΥ: Farrar, Straus and Giroux, 1991

J. Esposito & A. Tamimi eds.,  Islam and Secularism in the Middle East, London: Hurst & Co. , 2000

L. G. Potter & G. Sick eds., Security in the Persian Gulf, London: Palgrave, 2002

Yves-Marc Ajchenbaum (επιμ.) Ισραήλ-Παλαιστίνη. Μία γη, δύο έθνη (1948-2002), , Αθήνα: Μελάνι, 2000

Gh. H. Talhami, Syria and the Palestinians, Florida: Univ. Press of Florida, 2001

W. Laqueur, A History of Zionism, NY: Schocken Books, 1989

S. Telhami & M. Barnett (eds),  Identity and Foreign Policy in the Middle East, Cornell Univ. Press, 2002

S. M. Walt, The Origins of Alliances, London: Cornell Univ. Press, Ithaca 1987

R. Hinnebusch, The international politics of the Middle East, Manchester: Manchester Univ. Press, 2003

M. C. Hudson (ed), Middle East Dilemma The Politics and Economics of Arab Integration, London:  I. B. Tauris, 1998

 L. C. Brown, Religion and State, NY: Columbia Univ. Press, 2000

B. Lewis: The Political Language of Islam, Chicago 1991

Ch. Tripp,  A History of Iraq, Cambridge: CUP, 2005

Roger Owen, State, Power and Politics in the making of the Modern Middle East, London: Routledge, 1992.

Hanna Batatu, The Old Social Classes and the Revolutionary Movement in Iraq, London: Saqi Books, 2004.

Δείτε επίσης: κόμβο ΚΕΜΜΙΣ: www.cemmis.edu.gr ιδιαίτερα τον διαδραστικό χάρτη πηγών και κόμβο CRPME www.crpme.gr

URL ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ECLASS (ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΤΗΛΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ)

https://eclass.uop.gr/modules/auth/opencourses.php?fc=267